کارگاه بازیافت پلاستباز

مثلث بازیافت و کدهای بازیافت پلاستیک: شناخت و کاربردها

کدهای بازیافت پلاستیک در سال 1988 توسط انجمن صنعت پلاستیک طراحی شدند و از همان زمان برای دسته‌بندی و شناسایی مواد پلیمری استفاده می‌شوند. این کدها به شکل یک مثلث با سه فلش، نمایانگر مراحل بازیافت (جمع‌آوری، شستشو و بازگشت به چرخه تولید) طراحی شده‌اند. عدد داخل مثلث نوع ماده پلیمری قطعه را مشخص می‌کند.

مثلث بازیافت که به عنوان نماد بین‌المللی بازیافت شناخته می‌شود، نمادی از چرخه بازگشت مواد به فرآیند تولید و مصرف مجدد است. این مثلث از سه فلش تشکیل شده که به سمت یکدیگر در حال چرخش هستند و نشان‌دهنده این است که مواد قابل بازیافت می‌توانند به چرخه تولید بازگردند و دوباره مورد استفاده قرار گیرند.

این نماد به طور گسترده‌ای بر روی محصولات پلاستیکی مانند بطری‌ها، ظروف نگهداری غذا و نایلون‌ها دیده می‌شود و معمولاً درون آن یک عدد وجود دارد که نوع خاص پلاستیک مورد استفاده را مشخص می‌کند.

این عدد به نام کد شناسایی رزین (Resin Identification Code) شناخته می‌شود و نوع پلاستیک و قابلیت بازیافت آن را نشان می‌دهد. این سیستم شماره‌گذاری که از 1 تا 7 است، به‌طور خاص برای طبقه‌بندی پلاستیک‌ها طراحی شده است.

به کمک این کدها، شرکت‌های بازیافت می‌توانند به‌راحتی نوع پلاستیک را تشخیص داده و فرآیندهای مناسب بازیافت را اجرا کنند. هر پلاستیک ویژگی‌های خاص خود را دارد. برخی از پلاستیک‌ها مانند PET (کد 1) به‌راحتی بازیافت می‌شوند و در بسیاری از محصولات جدید مورد استفاده قرار می‌گیرند، در حالی که برخی دیگر مانند پلاستیک‌های کد 7 به دلیل ترکیب پیچیده و استفاده از مواد مختلف، بازیافت کمتری دارند و اغلب به بازیافت محدودتری نیاز دارند.

هدف از درج این کدها، آگاهی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از نحوه مدیریت بهتر پسماندها و کمک به حفظ محیط زیست است. مصرف‌کنندگان با توجه به این کدها می‌توانند محصولات پلاستیکی را به درستی تفکیک کنند و به کاهش آلودگی محیط زیست و بهره‌وری در منابع طبیعی کمک کنند.

استفاده از این سیستم استاندارد در سراسر جهان کمک کرده است تا فرآیند بازیافت مواد به صورت هماهنگ و کارآمد اجرا شود، و با افزایش آگاهی عمومی درباره این کدها، امکان بازگشت بیشتر مواد به چرخه تولید و کاهش میزان ضایعات پلاستیکی فراهم شده است.

1.PET (پلی‌اتیلن ترفتالات)

PET یک پلاستیک سخت و شفاف است که اغلب به عنوان ماده اولیه در پخش محافظ غذا و ظروف یکبار مصرف انواع نوشیدنی مانند بطری های آب و نوشیدنی، ظروف روغن نباتی، ظروف کره بادام زمینی و برخی ظروف آماده مواد غذایی منجمد استفاده می شود. به دلیل توانایی قوی در جلوگیری از ورود اکسیژن و خراب شدن محصول در داخل، بیشتر برای اهداف بسته بندی مواد غذایی و نوشیدنی استفاده می شود. پلی اتیلن ترفتالات به عنوان گسترده ترین پلاستیک بازیافت شده در جهان شناخته می شود. استفاده مکرر و شستشو آن خطر رشد باکتری ها را افزایش می‌دهد. ضد عفونی کردن پلاستیک PET دشوار است.

قابلیت بازیافت: PET یکی از بازیافت‌پذیرترین پلاستیک‌ها است. پلاستیک خرد شده و سپس از آن برای تولید فیبرهای مصنوعی، برای ساخت بطری های جدید PET و یا الیاف پلی استر فراوری می شوند. الیاف بازیافتی برای ساخت منسوجات از جمله پوشاک، فرش،پتو، بالش و محصولات مشابه استفاده می شود. محصولات ساخته شده از پلاستیک شماره ۱ (PET) باید بازیافت شوند اما مورد استفاده مجدد قرار نگیرند.

اقلام ساخته شده از PET عبارتند از:

بطری های نوشیدنی
بطری های روغن پخت و پز
ظروف سالاد
لوازم دارویی و پزشکی
کیسه های حبوبات
طناب
فرش
الیاف نساجی مانند لباس، کتانی و سایر اقلام پارچه ای

PET بازیافت شده در ساخت موارد زیر کاربرد دارد:

منسوجات
ژاکت های پشمی
فرش
قایق بادبانی
کفش
قطعات خودرو

2.HDPE (پلی‌اتیلن با چگالی بالا)

این نوع پلاستیک مقاوم و سخت است و به دلیل استحکام و مقاومت به مواد شیمیایی در صنایع بسته‌بندی بسیار کاربرد دارد. از آن به طور گسترده در تولید بطری‌های شیر، مواد شوینده، بطری های شامپو و ظروف ماست و بسته‌بندی مواد غذایی و نایلون‌های سنگین استفاده می‌شود. در بیشتر موارد برای تولید کننده کیسه زباله از این نوع ماده استفاده می شود. این نوع ماده یکی از ساده ترین پلیمرهای پلاستیکی برای بازیافت هستند. اکثر شرکت های بازیافت مواد HDPE را جمع آوری کرده و آنها را به تاسیسات بزرگ می برند تا پردازش کنند، چون اگر پلاستیک های دیگر در این محصولات وجود داشته باشند ممکن است محصولات نهایی بازیافت را خراب کنند.

پلاستیک HDPE بسیار مقاوم است و در معرض نور خورشید یا گرمای شدید یا یخ زدگی از بین نمی رود. به همین دلیل از HDPE برای تهیه میزهای پیک نیک، تخته های پلاستیکی، سطل زباله، نیمکت های پارک، آستر تختخواب برای کامیون ها و سایر محصولات مورد نیاز استفاده می شود

قابلیت بازیافت: محصولات ساخته شده از HDPE (پلی اتیلن با چگالی بالا) قابل استفاده مجدد و بازیافت هستندبه همین خاطر این نوع پلاستیک زیست‌پذیر و محیط زیست‌ دوست‌تر است. HDPE به راحتی بازیافت می‌شود و می‌توان از آن برای ساخت لوله‌های پلاستیکی، در بطری ها برای اقلام غیر غذایی (شامپو، صابون، پاک کننده و غیره)، سطل های زباله، گلدان گل، فیلم و ورق، و سایر موارد دیگر استفاده کرد.

موادی که از HDPE ها ساخته شده اند:

بطری ها (شیر، آبمیوه، شامپو، پاک کننده ها و شوینده های خانگی)
اسباب بازی های کودکان
روکش سیم و کابل
مخازن سوخت
ظرف روغن موتور
کیسه های خرید
پلاستیک زباله
کیسه های فریزر

از HDPE بازیافت شده می توان مواد زیر را تولید کرد:

جعبه های پلاستیکی
مبلمان
لوله کشی
کاشی های کف
سطل های زباله
اسباب بازی کودکان

3.PVC (پلی‌وینیل کلراید)

پلی وینیل کلراید (PVC) به دلیل ماهیت همه کاره آن، در طیف گسترده ای از کاربردهای صنعتی، فنی و روزمره از جمله در ساختمان، حمل و نقل، بسته بندی، برق/الکترونیک و کاربردهای مراقبت های بهداشتی استفاده می شود. پلی وینیل کلراید سومین پلیمر پلاستیک مصنوعی پرمصرف در جهان است. به دو شکل اصلی وجود دارد: بسیار محکم و یا انعطاف پذیر

پی وی سی در شکل سخت ومحکم خود تا حد زیادی در صنعت ساختمان و ساخت و ساز برای تولید پروفیل ها، لوله ها و درب و پنجره استفاده می شود. هنگامی که با مواد دیگر مخلوط می شود، می توان آن را نرم تر و انعطاف پذیرتر کرد و در لوله کشی، سیم کشی و عایق کابل های برق و کف پوش ها استفاده کرد.

پی وی سی به لطف ویژگی های همه کاره خود مانند سبکی، دوام و سهولت پردازش پذیری، اکنون جایگزین مصالح ساختمانی سنتی مانند چوب، فلز، بتن، لاستیک، سرامیک و غیره در کاربردهای مختلف شده است.

از آنجا که PVC نسبت به نور خورشید و هوا نسبتاً غیرقابل نفوذ است، از آن برای ساخت قاب های پنجره و شیلنگ های باغ استفاده می شود.

قابلیت بازیافت: بازیافت PVC پیچیده‌تر است و به دلیل وجود مواد افزودنی در ساخت آن، ممکن است برای بازیافت مناسب نباشد. علی رغم مزایا و تلاش‌های بسیاری که توسط صنعت پلاستیک برای افزایش قابلیت استفاده مجدد انجام شده است، PVC هنوز به سختی قابل بازیافت است و برای بازیافت شدن هزینه بالاتری نسبت به بقیه پلاستیک ها دارند بنابراین مقدار بسیار کمی از آن ها بازیافت می شوند با این حال، می‌توان از آن برای تولید محصولات صنعتی مانند لوله‌ها و برخی قطعات ساختمانی استفاده کرد.

محصولات PVC پس از بازیافت نباید برای کاربرد مواد غذایی یا برای استفاده کودکان استفاده مجدد شوند.

موادی که از PVC ساخته شده اند:

لوله کشی
بطری شامپو
قاب های پنجره
کارت های اعتباری و بانکی
کت های بارانی
لباس ضد حریق
کابل عایق برق
رنگ ها و پوشش های سطحی

PVC را می توان به کفپوش جدید بازیافت کرد. همچنین، می توان از آن در لوله کشی، حصار، پانل، ناودان، پشتی فرش، کاشی کف و خمیر اسباب بازی استفاده کرد. پلاستیک های PVC در بیشتر موارد قابلیت بازیافت ندارند.

4.LDPE (پلی‌اتیلن با چگالی کم)

پلی اتیلن ها پرمصرف ترین خانواده پلاستیک در جهان هستند. این نوع پلاستیک دارای ساده ترین ساختار شیمیایی پلیمری پلاستیکی است که پردازش آن را بسیار آسان و بسیار ارزان می کند.

برعکس HDPE پلی اتیلن LDPE با مولکول‌های کم چگالی مشخص می‌شود که به این رزین طراحی نازک‌تر و انعطاف‌پذیرتری می‌دهد. این نوع پلاستیک دارای ساده ترین ساختار در بین تمام پلاستیک ها است که تولید آن را آسان و ارزان می کند. مورد استفاده در کیسه های پلاستیکی، ظروف مختلف،کاورهای پلاستیکی، و معروف ترین آنها برای بسته بندی های می باشند. کیسه های مواد غذایی پلاستیکی که امروزه در اکثر فروشگاه ها استفاده می شود با استفاده از پلاستیک LDPE ساخته می شوند. برخی از لباس ها و مبلمان نیز از این نوع پلاستیک استفاده می کنند.

LDPE نسبت به سایر پلاستیک ها کمتر سمی تلقی می شود و برای استفاده نسبتاً بی خطر است.

قابلیت بازیافت: LDPE کمتر از سایر پلاستیک‌ها بازیافت می‌شود و در گذشته بازیافت نمی‌شد، اگرچه امروزه این برنامه در بسیاری از جوامع در حال تغییر است زیرا برنامه های بازیافت پلاستیک بیشتر برای بازیافت به این مواد به کار می روند. ویژگی آن قابل‌انعطاف بودنش است. محصولات ساخته شده با استفاده از پلاستیک LDPE قابل استفاده مجدد هستند اما همیشه قابل بازیافت نیستند.

بعد از بازیافت به عنوان بسته‌های حمل نامه، سطل‌های زباله و غیره استفاده می‌شود.

موادی که از LDPE ساخته شده اند:

بطری های فشرده برای چاشنی ها
اسباب بازی کودکان
درب ظرف برای نوشیدنی های بطری
کیسه های خشک شویی
عایق روی سیم و کابل برق

از LDPE بازیافت شده مواد زیر ساخته می شوند:

سطل زباله
مبلمان
فیلم و ورق
الوار فضای باز
کاشی های کف

5.PP (پلی‌پروپیلن)

پلی پروپیلن (PP)، دومین کالای پلاستیکی پرمصرف است. پیش‌بینی می‌شود بازار پلی پروپیلن سال‌های بعد رشد بیشتری داشته باشد . پلی پروپیلن سخت و مستحکم است، می تواند در برابر درجه حرارت بالا مقاومت کند که به عنوان سدی در برابر رطوبت، گریس و مواد شیمیایی عمل کند در ظروف ، قطعات خودرو، ظروف ماست، کیسه های چیپس سیب زمینی، نی، نوار بسته بندی، طناب و حتی پوشک های یکبار مصرف یافت می شود. از آنجایی که PP بسیار مقاوم است، معمولاً برای لوله ها هم استفاده می شود. پلی پروپیلن به ویژه در مجاورت با مواد غذایی داغ بی خطر است.

چمدان‌های امروزی اغلب از پلاستیک ساخته می‌شوند، زیرا جنس آن سبک، ضدآب و بادوام است و برای مقاومت در برابر سختی‌های سفر بسیار مناسب است. شرکت هایی مانند سامسونیت که پلاستیک های پلی پروپیلن (PP) استفاده می کنند و آن را به عنوان یک منبع ارزشمند می دانند و زباله های پلاستیکی و ظرف های یکبار مصرف را به چمدان تبدیل می کنند.

قابلیت بازیافت: پلی‌پروپیلن به خوبی قابل بازیافت است و از آن برای تولید محصولات متنوعی از جمله قطعات پلاستیکی خودرو، بدنه باتری، جاروها، سطل، سینی ها، وسایل باغبانی و ظروف پلاستیکی جدید استفاده می‌شود.

پلاستیک هایی که از PP ساخته می شوند:

ظروف ماست
بطری های شربت
درب بطری
نی
لیوان و بشقاب یک بار مصرف
گلدان
پوشک نوزاد
اسکناس

موادی که از PP بازیافت شده ساخته می شوند:

کاسه های رنگی
ظروف نگهداری مواد غذایی
مسواک

6.PS (پلی‌استایرن)

پلی استایرن ششمین نوع پلاستیک در این لیست است و می تواند جامد یا فوم باشد. این یک رزین بسیار ارزان به ازای هر واحد وزن است و به راحتی ایجاد می شود، به این دلایل می توان آن را در همه جا یافت: از فنجان های نوشیدنی، عایق، مواد بسته بندی گرفته تا کارتن های تخم مرغ و ظروف غذاخوری یکبار مصرف، کارد و چنگال پلاستیکی و بسته بندی فوم. همچنین از پلی استایرن برای ساخت عایق سقف و کف برای کفپوش های چند لایه در ساخت منازل استفاده می‌شود.

شاید بیشتر با نام تجاری آن Styrofoam شناخته شود و بسیار قابل اشتعال و خطرناک است و می تواند مواد شیمیایی مضر را به ویژه در هنگام گرم شدن آزاد کند . از آنجا که پلی استایرن از نظر ساختاری ضعیف و فوق سبک است، به راحتی خرد می شود و به راحتی در کل محیط طبیعی پراکنده می شود. این نوع پلاستیک در مجاورت با غذای داغ (به ویژه هنگامی که در مایکروور گرم می شود) اندکی سمی و سرطان زا می‌شود، که اغلب اتفاق می افتد زیرا همانطور که در ظروف یکبار مصرف یافت می شود، مردم اغلب آن را در مایکروویو قرار می دهند تا غذا گرم شود.

از نظر محیط زیست، این یکی از بدترین انواع پلاستیک است: اولاً، آن را غیرقابل تجزیه وزیست تخریب پذیر می دانند. دوم اینکه فوم پلی استایرن به دلیل وزن کم در باد می وزد و روی آب شناور می شود. حیوانات آن را مصنوعی نمی‌دانند و ممکن است آن را با غذا اشتباه بگیرند که اثرات جدی بر سلامت پرندگان یا حیوانات دریایی که ممکن است آن را ببلعند، داشته باشد.

قابلیت بازیافت: بازیافت PS دشوار است، اما با تلاش‌های بیشتر برای مدیریت پسماندهای پلاستیکی، فوم‌های پلی‌استایرن به محصولات بازیافتی نظیر قاب‌های عکس و عایق‌های ساختمانی تبدیل می‌شوند. این نوع پلاستیک ها معمولا بازیافت نمی شوند.

پلاستیک هایی که از PS ساخته شده اند عبارتند از :

فنجان های قهوه
بشقاب ها و لیوان یکبار مصرف
فوم بسته بندی
لوازم الکترونیکی
بطری های آسپرین
تجهیزات پزشکی
چوب لباسی
آشکارساز های دود

موادی که از PS بازیافت شده ساخته شده اند:

عایق
دماسنج
قالب های پلاستیکی

7.سایر پلاستیک‌ها (Other)

اگر پلاستیک را نتوان در شش نوع فوق شناسایی کرد، در گروه شماره 7 قرار می گیرد. شناخته شده ترین پلاستیک های این گروه پلی کربنات ها ( PC ) هستند که برای ساخت محصولات محکم و سخت استفاده می شوند. پلی کربنات ها معمولا برای محافظت از چشم در ساخت عدسی های عینک آفتابی، عینک های ورزشی و ایمنی استفاده می شوند. اما آنها را می توان در تلفن های همراه و اغلب در دیسک های فشرده (CD) نیز یافت.

سایر پلاستیک ها مانند پلی یورتان، پلی آمید و همچنین آلیاژ های پلاستیکی که در کد های 1 تا 6 جایی نمی گیرند، جز این دسته می باشند. از این پلاستیک ها در ساخت زین دوچرخه و ظروف و قطعات صنعتی استفاده می شود. بسیاری از بازیافت‌کنندگان، پلاستیک با این کد را قبول نمی‌کنند اما این پلاستیک‌ها قابل تبدیل به الوارهای پلاستیکی و مواد سفارشی هستند.

نسل جدیدی از پلاستیک های قابل کمپوست، ساخته شده از پلیمرهای زیستی مانند نشاسته ذرت، برای جایگزینی برخی پلاستیک های مصنوعی ساخته می شوند. این موارد همچنین در طبقه شماره ۷ قرار دارد که می تواند برای مصرف کننده گیج کننده باشد. این پلاستیک های قابل جمع آوری دارای حرف “PLA” در پایین نزدیک نماد بازیافت نشان داده می‌شوند.

در سال‌های اخیر، استفاده از این رزین‌ها بحث‌برانگیز بوده است: اساس این مناقشه، شستشوی آن ها است که در دمای بالا، بیسفنول A آزاد می‌کند، ترکیبی که در لیست مواد شیمیایی خطرناک محیطی بالقوه قرار دارد . علاوه بر این، تجزیه BPA در محل‌های دفن زباله اتفاق نمی‌افتد به این معنی که این ماده شیمیایی در زمین ماندگار می‌شود و در نهایت راه خود را به داخل آب‌هایی پیدا می‌کند که به آلودگی آب‌ها کمک می‌کنند. علاوه بر این، پلاستیک شماره 7 تقریباً هرگز بازیافت نمی شوند.

قابلیت بازیافت: پلاستیک‌های کد 7 به دلیل ترکیب پیچیده‌شان کمتر قابل بازیافت هستند، اما برخی از آن‌ها، مانند پلاستیک‌های زیستی، قابلیت تجزیه در محیط زیست را دارند و به همین دلیل دوستدار محیط زیست محسوب می‌شوند.پلاستیک های شماره ۷ برای استفاده مجدد نیستند، مگر اینکه کدگذاری PLostostable PLA را داشته باشند.

کدام کد پلاستیک برای انسان ایمن است؟

به طور خلاصه: بازیافت پلاستیک اعداد 2، 4 و 5 ایمن ترین هستند. در حالی که باید از اعداد پلاستیکی 1، 3، 6 و 7 اجتناب شود ودوباره استفاده نشوند تا وارد چرخه بازیافت شوند و برای مصارف دیگری که برای سلامت انسان مضر نیست استفاده شوند مانند پلاستیک شماره یک (PET) که در آخر تبدیل به الیاف می شوند.

اما این نشان نمی دهد که می توانید بدون ترس از پلاستیک ایمن استفاده کنید. تمام محصولات پلاستیکی را سعی کنید هیچ وقت در برابر حرارت و دما قرار ندهید چون می توانند مواد شیمیایی سمی را در صورت گرم شدن آزاد کند.

چه پلاستیک هایی ایمن نیستند؟

پلاستیک بر سلامت انسان تأثیر می گذارد. مواد شیمیایی سمی از پلاستیک خارج می شود و تقریباً در خون و بافت همه ما یافت می شود. قرار گرفتن در معرض آنها با سرطان ها، نقص ایمنی، اختلالات غدد درون ریز و سایر بیماری ها مرتبط است.

پلی وینیل کلراید یا PVC به طور گسترده به عنوان سمی ترین پلاستیک برای سلامتی و محیط زیست شناخته می شود. در تولید خود، دیوکسین، فتالات، وینیل کلرید، اتیلن دی کلرید، سرب، کادمیوم و سایر مواد شیمیایی سمی آزاد می کند.

مزایای بازیافت پلاستیک

بازیافت پلاستیک میزان زباله‌هایی را کاهش می‌دهد که به اقیانوس‌ها ختم می‌شود.
بازیافت پلاستیک باعث ایجاد مشاغل جدید می‌شود.
درآمد اضافی برای دولت و سازمان‌های خصوصی ایجاد می‌کند.
بازیافت پلاستیک باعث کاهش انتشار دی اکسید کربن و گازهای مضر در محیط می‌شود.
بازیافت پلاستیک فضای مورد استفاده به عنوان محل دفن زباله را حفظ می‌کند. استفاده از آن محل‌های دفن زباله را برای مقاصد دیگر ممکن می‌سازد.
بازیافت باعث صرفه جویی در مواد نفتی می‌شود که تولیدکنندگان ممکن است از آن برای تولید پلاستیک‌های جدید استفاده کنند.
مصرف انرژی را کاهش می‌دهد که تولیدکنندگان برای تولید محصولات جدید مصرف می‌کنند.
بازیافت پلاستیک از گرم شدن کره زمین جلوگیری می‌کند.
ظهور همه اشکال آلودگی را کاهش می‌دهد.
بازیافت پلاستیک برای داوطلبانی درآمد ایجاد می‌کند که زباله‌های پلاستیکی را جمع آوری می‌کنند.
بازیافت پلاستیک به کاهش فعالیت‌هایی مانند جنگل‌زدایی کمک می‌کند که هنگام ساخت پلاستیک جدید اتفاق می‌افتد.
سبک زندگی پایدار را در بین مردم تشویق می‌کند.